Selasa, 01 Oktober 2013

satua bahasa bali



Belog lacur tuna
Aget lan lacur kocap tong dadi alih lan ulah. Sugih lan lacur kocap tong dadi uber lan kelidin. Ilehan lan eduman idup ring guminé: suka, duka lara, lan pati taler tan dados tunas lan impasin. Nanging sapunika, i raga tetep patut mautsaha makarya sané pinih becik, nénten masukserah ring nasib. Yéning sampun makarya sané becik, pastika polih asil sané becik, kocap.
Nincapnyané pangargan bahan bakar minyak (BBM) ungkuran puniki, ngwetuang pikobet ring kramané. Akéh pakibeh kauripan kramané sané keni pangaruh saking nincapnyané pangargan BBM-e puniki. Nambengin pikobet punika, pamrénteh ngicén bantuan tunai langsung (BLT) ring kramané sané kabaos miskin. Sasampun polih mamargi makudang-kudang warsa sané lintang lan wau-wau puniki sampun ngawit mamargi ring makudang daérah, akéh kadadosang bebaosan, akéh kabligbagang olih kramané. Mangéndahan wiakti pikayunan kramané indik BLT puniki. Krama miskin polih wantuan langsung marupa jinah. Wénten sané nakénang napi sané kaanggé patokan maosang silih tunggil krama kabaos miskin. Ring Bali wénten belog lacur tuna taler dados kacutetang BLT. Napiké sané sapunika polih BLT, wantuan saking pemerintah?
Kruna miskin ring basa Indonésia taler kaanggé ring basa Bali. Miskin sampun lumrah kaanggé ri kala mabebaosan miwah masesutana nganggé basa Bali. Kruna miskin punika sampun kaselang lan kaanggé ring basa Bali. Ring basa Bali, linanan ring miskin, wénten taler lacur, tiwas, tuna, miwah sané lianan.
Kruna lacur, tiwas, tuna punika taler ring basa Bali kaanggé ngandapang raga, ngasorang déwék. Tiang belog; tiang lacur; tiang tuna; miwah sané lianan. Wénten sesambat cara Baliné sané sering kucapang olih krama Baliné, “Yéning suba paéndépan baan, joh para lakar ulug maglebug.” Anak Bali kocap tan seneng ngajumang raga.
“Eda ngadén awak bisa,” sapunika ketah taler sesambat kramané ring Bali. Nanging sapunika, i raga patut purun ngangken bisa. Yaning sujati uning, i raga patut ngangkén bisa. Mangkin wénten anaké nungkalikang sesambaté punika, “Kadén awaké bisa, eda ngadén awaké tusing bisa.” Punika kocap raos ngedénang bayu.
Ring Jawi, basa Jawi sugih katungkalikang kéré, mlarat. Sametoné ring Jawi koap tan kayun kéré, mlarat. Sami mapikayun sugih, minab sapunika taler krama Baliné.
Kersten ring Kamus Lumrah Bahasa Bali (1984) ngunggahang kruna lacur, maartos (1) miskin; malang; cacat; (2) mati. Kaunggahang lengkara: Nyén lacur: dingeh tiang munyin kulkul cirin anak mati?
Lianan ring kruna lacur, Kersten taler nguggahang kruna tiwas, kadagingin artos miskin. Kaunggahang klompok kruna tiwas nékték, tiwas déngkék sané maatos miskin pisan.
Kruna sané maartos nampek sareng lacur lan tiwas inggih punika kruna tuna lan lara. Tuna maartos kirang. Kacontoang: Saking tuna pepineh ‘antuk tuna pangresep’. Riantukan kirang pangresep. Sambung tuna (basa Indonésia: serba kurang). Tuna liwat (basa biasa); kirang langkung (basa alus). Kadagingin conto lengkra: Ampurang menawi tuna liwat antuk titiang nuturang. Kruna turunan tuna minakadi katunan ‘kakirangan’. Klompok krunannyané tunaan daar, tunaan daya. Kadagingin conto antuk katunan manah (riantukan kabelogan). Titiang i katunan ‘titiang sané belog puniki’. Patunain, matunain: mitunain maroko ‘ngirangin maroko’. Pitunain naar lalah!
Kruna lara maartos (1) cacad, sakadi picih, buta, lumpuh; (2) keni sakit: Kalara-lara ‘setata katibén sakit’.
I Gusti Madé Sutjaja ngungahang kalih kruna lacur ring Kamus Sinonim Bahasa Bali (2003). Kruna lacur kapertama pateh ring papa (basa alus), tiwas, tuara. Lacur katungkalikang antuk sugih, basa Indonésiannyané wantah miskin lan basa Inggrisnyané poor.
Kruna lacur kaping kalih pateh ring béda, sengkala. Kruna lacur puniki katungkalikang antuk aget. Basa Indonésia lacur inggih punika celaka, kecelakaan lan basa Inggrisnyané accident, misha.
Dané taler ngungahang kruna tuara sané pateh ring lacur, papa (kruna alus), tiwas. Tuara Katungkalikang antuk sugih. Basa Indonésian tuara inggih punika miskin, tidak (ber)punya, basa Inggrisnyané no(t), poor, have nothing.
Yéning selehin malih ring A Basic Balinese Vocabulary (1977) sané kasurat olih Norbert Shadeg wénten kruna basa Inggris poor sané kaartosang miskin (basa Indonésia). Wénten makudang conto lengkara sané maiketan sareng lacur. (1)Dini liunan anaké lacur-lacur tuara ngelah carik amunapa. (2) Kangen atiné tekén anak ané kalara-lara. (3) Ipun tiwas ulihan kereng matajén. (4) Ida anak mula sakadi anak miskin ngajengan.
Ring buku punika Norbert Shadeg ngunggahang pah-pahan kruna basa Bali antuk ia, ipun, lan ida. Kaunggahang poor (English), miskin (Indonesia), lacur, tiwas (nista) (ia), lara, tiwas (ipun), miskin (ida).

soal bahasa indo

1.Di bawah ini adalah kriteria kalimat yang baik,  kecuali….
a.   Pola susunannya sesuai kaidah
b.   Logis atau diterima akal
c Memiliki jabatan kalimat yang sempurna
d.   Mengandung penalaran yang benar
e.   Pilihan katanya tepat
2.Kepada Bapak Dosen waktu dan tempat kami  persilakan. Kalimat ini salah dalam hal….
a.   susunan kalimatnya
b.   pilihan katanya
c.   penggunaan kata ”kepada”
d.   makna kalimatnya tidak logis
e.   kata persilakan harusnya persilahkan
3. Perbaikan kalimat nomor 2 adalah….
a.          Bapak Dosen waktu kami persilakan.
b.Kepada Bapak Dosen tempat kami persilakan.
c.          Kepada Bapak Dosen kami persilakan.
d.         Bapak Dosen kami persilakan.
e.          Bapak Dosen waktu dan tempat kami  persilakan.
4.Hal yang memengaruhi kalimat sehingga tidak    komunikatif ialah di bawah ini, kecuali….
a.   kalimat terlalu luas
b.   pola kalimatnya tidak sesuai gramatikal
c.   kalimat tidak dapat dipahami
d kalimat pendek dan banyak pengulangan
e.   kalimat berisi penjelasan yang tak perlu
5. Di bawah ini yang merupakan kalimat komunikatif tetapi tidak cermat ialah….
a.     Hadirin kami minta berdiri.
b.    Mobilnya menabrak pohon di pinggir jalan.
c.     Dalam darahnya mengandung bibit penyakit.
d.    Eksekusi terhadap tanah warga Meruya hanya sebatas wacana.
e.     Hakim  menjatuhkan  hukuman  seumur  hidup  kepada  koruptor itu.
6.  Di  bawah  ini  adalah  hal-hal  yang  penting  dalam kalimat  untuk menunjukkan kata atau kelompok kata supaya mendapatkan perhatian dan pengertian khusus ialah….
a.    aksen, nalar
b.    tekanan, intonasi, dan nada
c.    frasa dan tekanan
d.    jeda
e.    segmental
7. Di bawah ini yang termasuk ciri intonasi berita adalah….
a. suku akhir menaik
b. suku awal menaik
c. suku awal menaik dan akhir menawan
d. suku awal dan akhir menaik
e. suku akhir menurun
8.    Penggunaan tekanan biasanya digunakan karena….
a.  kata singkat dipentingkan
b.  kata itu pokok kalimat
c.  agar ada variasi
d.  mitra bicara tidak mengerti
e.  sebagai sebuah ekspresi bicara saja
9.    Tekanan dalam ilmu tata bunyi disebut juga….
a.  segmental
b.  aksen
c.  ritual
d.  tempo
e.  irama
10.  Perpaduan antara tekanan, nada, dan jeda disebut….
a.  intonasi
b.  aksen
c.  ritme
d.  tempo
e.  irama
11.  Kelompok kata berikut ini yang bukan frasa adalah….
a.  sabun mandi yang harum
b.  kamar mandi
c.  mandi pagi
d.  nenek mandi
e.  mandi susu
12.  Kombinasi afiks (konfiks) per- + -an dalam kata persahabatan berfungsi membentuk….
a.  kata sifat
b.  kata tugas
c.  kata benda
d.  kata kerja
e.  kata keterangan
13.  Konfiks ke- + -an dalam kata kesakitan berfungsi membentuk….
a.  nomina
b.  numeralia
c.  verba
d.  adjectiva
e.  partikula
14.  Di bawah ini yang termasuk verba intransitif adalah….
a.  memberi
b.  kambuh
c.  membeli
d.  menamai
e.  membuatkan
15.  Kata termasuk kelas kata ojektiva deverbalisasi  berikut ini, kecuali….
a.  berapi-api
b.  meluap
c.  kesatria
d.  beruban
e.  pemalas
16.  (A) sebagai intelektual muda, mereka harus berusaha mandiri untuk memahami ilmu yang digelutinya. (B) Upaya ini pada gilirannya akan meningkatkan kualitas intelektualitasnya walaupun di usia relatif muda. (C) Oleh karena itu, sudah seharusnya jika masyarakat memerlukan bantuan, mahasiswa mesti tanggap berusaha mengatasi pemecahannya. (D) Mahasiswa adalah sosok manusia yang sering dijuluki intelektual muda dan agen perubahan sosial. (E) Sebagai agen perubahan sosial, mahasiswa  dianggap  mempunyai  kemampuan  memahami  konsep- konsep sosial untuk direalisasikan dalam kehidupan masyarakat.
Susunan paragraf yang tepat adalah….
a. ACDBE
b. DEBAC
c. BADEC
d. DABEC
e. EBADC
17.  (1)  Nasib  nelayan  tradisional Aceh  makin  terpuruk,  tidak  ubahnya seperti telur di ujung tanduk. (2) Di laut, mereka harus berjuang sekuat tenaga mengusir nelayan asing yang mencuri ikan, sedangkan di darat mereka main kucing-kucingan dengan oknum petugas yang tak pernah absen meminta imbalan pada setiap nelayan. (3) Bahkan ada kewjiban tak resmi yang dipikul para nelayan, yang menghadiahkan ikan hasil tangkapannya  kepada  oknum  tertentu  (4)  Itulah  romantika  hidup mereka yang selalu bergelombang.
Gagasan utama paragraf tersebut terdapat pada….
a.     kalimat (1)
b.    kalimat (2)
c.     kalimat (5)
d.    kalimat (3)
e.     Kalimat (4)
18.       Analisis  ini  juga  mengingatkan  bahaya  kelangkaan  dana.  Dalam jangka panjang, ada sinyal-sinyal bahwa Asia mungkin bakal segera menghadapi kendala pendanaan yang akan memangkas pertumbuhan ekonomi kawasan. Ini dapat terjadi dalam beberapa tahun ke depan, tetapi para fund manager tidak akan mau menunggu selama itu untuk menarik investasinya.
Topik paragraf ini adalah….
a.     analisis
b.    para fund manager
c.     penarikan investasi
d.    kelangkaan dana
e.     wilayah Asia
19. Generasi muda adalah generasi yang tangguh, ulet, mandiri, kreatif, inovatif, dan dinamis.
Kalimat di atas merupakan penggalan paragraf dengan pola….
a.     deskripsi
b.    eksposisi
c.     argumentasi
d.    persuasi
e.     narasi
20.  Penulisan judul karangan yang benar adalah….
a.     Dari Ave Maria ke Jalan Lain ke Roma
b.    Jalan tak ada Ujung
c.     Bermula Dari Sebuah Surau
d.    Tema Religius Dalam Sastra
e.     Tergantung pada Kata, Berpijak pada Logika